16 Σεπτεμβρίου : Παγκόσμια Ημέρα της Ζώνης του όζοντος.

Η εξασθένηση του στρώματος του όζοντος στη γήινη στρατόσφαιρα είναι ένα από τα μείζονα ζητήματα περιβαλλοντικής φύσεως που απασχολούν σήμερα τόσο τους ειδικούς, όσο και τον απλό κόσμο, δεδομένου ότι το συγκεκριμένο φαινόμενο επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό την υγεία όλων των ζωντανών οργανισμών.


Η Σύμβαση της Βιέννης για την Προστασία της Ζώνης του Όζοντος και το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ για τις Ουσίες που Μειώνουν τη Ζώνη του Όζοντος αποτελούν τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα διεθνούς ευαισθητοποίησης και δραστηριοποίησης προς αυτήν την κατεύθυνση.


Αλλά τι επιπτώσεις μπορεί να έχει στην υγεία μας και γενικότερα στην ποιότητα ζωής μας, η μείωση της Ζώνης του Όζοντος ;


Το όζον είναι αέριο που παράγεται στην περιοχή της στρατόσφαιρας, ως αποτέλεσμα της διάσπασης του οξυγόνου από την ηλιακή ακτινοβολία. Το λεπτό στρώμα, που σχηματίζει το όζον γύρω από την επιφάνεια της Γης, λειτουργεί ως προστατευτικό φίλτρο του πλανήτη μας από τις βλαβερή υπεριώδη ακτινοβολία και τις επικίνδυνες επιδράσεις της στην υγεία, μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνονται πολλές δερματικές και οφθαλμολογικές παθήσεις. Από τη φύση του, το όζον έχει τη δυνατότητα της αυτο-αναπαραγωγής. Ωστόσο, έχει αποδειχθεί ότι κάποιες κατηγορίες χημικών ουσιών-προϊόντων των δραστηριοτήτων του σύγχρονου ανθρώπου (ατμοσφαιρικοί ρύποι, χλωροφθοράνθρακες, προωθητικά αέρια σπρέι, κλπ.) καταστρέφουν τη ζώνη του όζοντος με ρυθμούς μεγαλύτερους από εκείνους της αναπαραγωγής του. Επιπλέον, η μείωση του όζοντος στη στρατόσφαιρα συνδέεται άμεσα και με το περίφημο «φαινόμενο του θερμοκηπίου», καθώς και οι δύο αυτές περιπτώσεις είναι αποτέλεσμα της χρήσης των ίδιων ζημιογόνων ουσιών.


Η σπουδαιότητα του όζοντος για το μέλλον της ζωής στον πλανήτη οδήγησε τη διεθνή κοινότητα στην ανάληψη πρωτοβουλιών, και ιδιαίτερα των ενεργών πολιτών, με σκοπό την προστασία του και την αποκατάσταση της μέχρι τώρα φθοράς του.


Ήδη, η εξάλειψη της παγκόσμιας παραγωγής και κατανάλωσης των χλωροφθορανθράκων και άλλων βλαβερών χημικών κατά ένα ποσοστό της τάξης του 90% περίπου, όπως προβλέπεται στη Σύμβαση της Βιέννης και στον Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ, έχει αρχίσει να αποδίδει τις πρώτες ενδείξεις «ανάρρωσης» του στρώματος του όζοντος, αν και οι ειδικοί παραμένουν επιφυλακτικοί για το μέλλον, και προειδοποιούν ότι το όζον θα παραμείνει ευάλωτο για αρκετό καιρό ακόμα.


Η 16η Σεπτεμβρίου έχει καθιερωθεί με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, ως Διεθνής Ημέρα για τη Διατήρηση του Όζοντος. Με την ευκαιρία της ημέρας αυτής, όλες οι χώρες καλούνται να ενισχύσουν τις προσπάθειές τους προς την κατεύθυνση της εξάλειψης της παράνομης παραγωγής και κατανάλωσης των επικίνδυνων χημικών ουσιών. Εξίσου απαραίτητη είναι και η σωστή ενημέρωση των πολιτών, ώστε να ενθαρρυνθεί η χρήση προϊόντων φιλικών προς το όζον, αλλά και να μάθουμε όλοι να προστατευόμαστε από την υπεριώδη ηλιακή ακτινοβολία, η οποία, λόγω των μειωμένων ποσοστών όζοντος στη στρατόσφαιρα, εμφανίζεται πλέον ως ιδιαιτέρως βλαβερή.


Ο Όμιλος UNESCO Νομού Πειραιώς & Νήσων έχει εντάξει στο πρόγραμμα των δράσεών του πολυάριθμες διαλέξεις και ημερίδες περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος, με στόχο την πληροφόρηση και ευαισθητοποίηση των πολιτών πάνω σε θέματα οικολογίας και προστασίας του περιβάλλοντος.


Η έννοια «περιβάλλον» χρησιμοποιείται για να περιγράψει όλους εκείνους τους φυσικούς και ανθρωπογενείς παράγοντες, που δρουν σε απόλυτη συνάρτηση και εξάρτηση μεταξύ τους, επηρεάζοντας τις συνθήκες, τον τρόπο και την ποιότητα ζωής όλων των βιολογικών οργανισμών, καθώς και την φυσική κατάσταση του πλανήτη γενικότερα. Το έδαφος, το υπέδαφος, ο αέρας, όλοι οι επίγειοι και υπόγειοι υδάτινοι πόροι, τα φυτά και τα ζώα, όπως και οι ανθρώπινοι πολιτισμοί στο πέρασμα των αιώνων, αποτελούν στοιχεία του περιβάλλοντος.


Για τους ειδικούς, η κακή μεταχείριση του περιβάλλοντος και η ασύνετη διαχείριση των φυσικών πόρων αποτελούν πρωταρχικής σημασίας προβλήματα της εποχής μας, δεδομένου ότι από τη σωστή διατήρηση των οικοσυστημάτων εξαρτάται άμεσα η επιβίωση και του ανθρώπινου είδους. Δυστυχώς, όμως, η ανθρώπινη πρόοδος και τα επιτεύγματα της τεχνολογίας ακολουθούν μία πορεία αντιστρόφως ανάλογη εκείνης της ποιότητας του περιβάλλοντος και της οικολογικής ισορροπίας.


Οι γενικευμένες καταστροφές των δασών, το τελευταίο διάστημα, στην Πάρνηθα και στην Βορειοδυτική Αττική, επιδείνωσαν ακόμη περισσότερο την όλη κατάσταση. Συγκεκριμένα, σε δεκάδες χιλιάδες στρέμματα υπολογίζεται το έλλειμμα πρασίνου στο Λεκανοπέδιο, με βάση τα διεθνή στάνταρ για μεγαλουπόλεις. Η Αθήνα του σήμερα, χρειάζεται επειγόντως 63 πάρκα ίσα με τον Εθνικό Κήπο, για να χαρακτηριστεί βιώσιμη πόλη. Τα στοιχεία που προκύπτουν, από τις έρευνες που διεξάγονται, δείχνουν ξεκάθαρα το μέγεθος του προβλήματος.



Τα πράγματα έχουν φτάσει σε οριακό σημείο και είναι πλέον επιτακτική ανάγκη να παρθούν επιτέλους μέτρα προστασίας. Όμως παρόλο που οι ειδικοί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, και θ΄πρεπε να έχει στηθεί «δίχτυ προστασίας», για τους λίγους εναπομείναντες χώρους, δυστυχώς τα πράγματα δεν έχουν αλλάξει και το χειρότερο είναι ότι ούτε τείνουν να αλλάξουν προς το καλύτερο.


Οι κυβερνήσεις, είτε γιατί άρχισαν να αντιλαμβάνονται το μείζον αυτό πρόβλημα είτε γιατί πιέζονται από τις οικολογικές και ακτιβιστικές οργανώσεις – που τα τελευταία χρόνια- πληθαίνουν μαζί με τη φωνή αγωνίας όλων και περισσότερων πολιτών – άρχισαν να οργανώνουν και να εφαρμόζουν προγράμματα προστασίας του περιβάλλοντος και των τελευταίων εναπομείναντων χώρων πρασίνου.


Είναι αναγκαίο, λοιπόν να προωθηθεί και να στηριχτεί και στην Ελλάδα ,η συνεργασία κυβερνητικών και μη κυβερνητικών οργανισμών, των δημόσιων φορέων και της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, ώστε όλοι να κατανοήσουμε τη σπουδαιότητα της προστασίας του όζοντος, αλλά και του πλανήτη μας γενικότερα, για ένα ασφαλέστερο και υγιέστερο μέλλον για εμάς και τα παιδιά μας.